سیم افشان چیست؛ مشخصات فنی و انواع

جریان الکتریسیته و دستگاه‌های برقی، امروزه جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره یک انسان مدرن به‌ شمار می‌روند. برای استفاده از این جریان، نه‌تنها به منبع تولید که به وسیله‌ای برای انتقال آن به مقصد موردنظرمان نیاز داریم. سیم و کابل، ابزارهایی هستند که برای این منظور به‌کار برده می‌شوند. سیم‌ها، انواع مختلف زیادی دارند که هر کدام دارای ویژگی‌ها و کاربردهای مختص به خود هستند. در این مقاله، با یکی از پرکاربردترین آنها، یعنی سیم افشان همچنین ویژگی‌ها و کاربردهایش آشنا خواهیم شد. در نهایت نیز به شما خواهیم گفت که چگونه می‌توان سیم‌های افشان استاندارد را از انواع غیراستاندارد آن تشخیص داد.

سیم برق افشان چیست؟

سیم برق افشان، یک سیم متشکل از چندین رشته فلزی هادی الکتریسیته بسیار نازک است که با یک پوشش از جنس پی‌وی‌سی محاط شده‌اند. بهترین فلز هادی برای این نوع سیم، فلز مس است. مس، علاوه بر رسانایی بالا، مقاومت بالایی در برابر گرمای حاصل از جریان الکتریکی دارد. علاوه بر این، در مجاورت هوا نیز اکسیده نمی‌شود و زنگ نمی‌زند. با این حال، مس، یک فلز گرانبها است. برخی از تولید‌کنندگان برای پائین آوردن قیمت سیم‌های تولیدی خود، از ترکیب مس با آهن، فلز آلومینیوم و فلز آلومینیوم با پوشش مس استفاده می‌کنند.

برای پوشش رشته‌های فلزی نازک، از پی‌وی‌سی نوع سی (PVC/C) استفاده می‌شود. این ماده، عایق است و مقاومت خوبی در برابر خروج جریان الکتریسیته از خود دارد. بر اساس استانداردهای موجود برای سیم‌های افشان، ضخامت عایق در حدود 0.7 میلی‌متر تعیین شده است. علاوه بر این، ضخامت عایق استفاده‌شده برای این نوع سیم، نباید کمتر از 0.53 میلی‌متر باشد.

سیم‌ افشان در سایزهای مختلفی تولید می‌شوند. این سایز بر اساس سطح مقطع نامی به‌ کار برده شده در آن‌ها مشخص می‌گردد. سایزهای 1، 2.5 و 4 سیم‌های افشان، پرفروش‌ترین و پرمصرف‌ترین سایزها به‌ شمار می‌روند. سیم برق افشان، به‌ دلیل انعطاف‌پذیری بالایی که دارد، به سیم نرم، منعطف یا فلکسیبل نیز معروف است. تمام این محصولات در مرکزآهن به فروش می‌رسد به همین دلیل شما می‌توانید قیمت کابل افشان و انواع سیم را با توجه به سایز روزانه در سایت استعلام کنید.

انواع سیم افشان

در دسته‌بندی انواع سیم افشان، عوامل مختلفی در نظر گرفته می‌شوند. برای نمونه، سیم‌های افشان بر اساس نوع هادی به سه دسته تقسیم می‌گردند:

• سیم افشان مسی که با کیفیت‌ترین و بهترین نوع است.
• سیم افشان آلومینیومی
• سیم افشان آلومینیومی مس اندود شده

سیم‌هایی که درصد مس رشته‌های فلزی آنها بیشتر است، قیمت بالاتری هم دارند. با این همه، استفاده از این نوع سیم، در درازمدت، علاوه بر ایمنی بیشتر، دوام بالاتر سیستم برق‌کشی را نیز تضمین می‌کند.
از نظر ولتاژ، سیم‌های برق افشان به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

1. سیم‌های افشان با ولتاژ 300/500 ولت: این نوع سیم، کاربرد بسیار زیادی در برق‌کشی توکار ساختمان (داخل لوله، لوله خرطومی زیر گچ) دارد. ولتاژ استاندارد برای تست این مدل سیم، 2000 ولت است. این نوع از سیم‌های افشان، در سایزهای 0.5، 0.75 و 1 میلی‌متر مربع و مطابق با استاندارد ملی ایران ISIRI 607 02 یا استاندارد بین‌المللی IEC 06 60227 ساخته می‌شوند.
2. سیم‌های افشان با ولتاژ 450/750: این مدل سیم بیشتر برای سیستم‌های روشنایی یا درون وسایل الکتریکی، سیم‌کشی توکار و محیط‌های خشک و کم‌ رطوبت به‌کار می‌رود. ولتاژ تست برای این مدل از سیم‌های افشان، 2500 ولت است. سیم‌های افشان با سایز‌های بیشتر از 1 میلی‌متر در این دسته قرار می‌گیرند.

کاربرد و مشخصات سیم افشان

سیم‌های افشان بیشترین سیم استفاده‌ شده در سیم‌کشی داخلی ساختمان‌های مسکونی، تجاری و حتی صنعتی هستند. این نوع از سیم، به دلیل انعطاف‌پذیری بالایی که دارد، در شرایطی که به پیچش سیم نیاز است، به‌کار برده می‌شود. سیم‌های افشان بهترین سیم برای استفاده در ماشین‌آلات، داکت‌های زیرزمینی و تابلوهای فرمان هستند.

با این همه، کاربرد این نوع سیم تنها به مواردی که در بالا گفتیم، محدود نمی‌شود. در اکثر لوازم برقی خانگی از پنکه گرفته تا یخچال و ماشین لباسشویی، سیم یا کابل افشان به‌عنوان سیم رابط بین دستگاه و پریز برق کاربرد دارد. همچنین، در آلات موسیقی برقی مثل گیتارهای الکتریک، ارگ و… نیز از سیم برق افشان استفاده می‌شود.
در حالت کلی، مشخصات زیر را می‌توان برای انواع سیم‌های افشان بیان کرد:

1. سیم‌های افشان می‌توانند دماهای بین 5 تا 70 درجه سانتی‌گراد را تحمل کنند که به جنس رشته‌های هادی درون آن بستگی دارد. هرچه درصد مس تارهای هادی بیشتر باشد، تحمل حرارت بالاتری دارند. مقاومت حرارتی تارهای آلومینیومی به‌مراتب از انواع مسی، کمتر است.
2. دارای پوشش پی‌وی‌سی از نوع سی که عایق خوبی در برابر خروج جریان می‌باشد.
3. مقاومت و انعطاف‌پذیری بالا
4. دارای استاندارد ISIRI 607 02

نحوه تشخیص سیم افشان استاندارد

برای تشخیص سیم‌های افشان استاندارد، اولین قدم این است که به علامت ISIRI چاپ شده بر روی آنها توجه کنید. فاصله بین این علامت‌های چاپ شده روی پوشش سیم نباید از 275 میلی‌متر (27.5 سانتی‌متر) بیشتر باشد. همچنین، نباید این علامت به‌راحتی قابل پاک شدن باشند.
برای ارزیابی استاندارد بودن سیم‌های افشان، سنجش مقاومت هادی آن اهمیت زیادی دارد. برای این‌کار، یک متر از سیم را جدا کنید و مقاومت الکتریکی آن را با استفاده از مولتی‌متر اندازه بگیرید. اگر مقاومت اندازه‌گیری شده از 13.3 اهم بر کیلومتر بیشتر بود، سیم کیفیت خوبی ندارد و غیراستاندارد می‌باشد. یکی از دلایل بیشتر بودن مقاومت الکتریکی از میزان گفته‌شده، کم بودن تعداد تارهای هادی مسی در سیم است. اگر کیفیت تار مسی هم پائین باشد، مثلا در آن از آهن هم استفاده‌شده باشد، باز این مقاومت بالاتر از حد مجاز گفته‌شده خواهد بود.

برای اطمینان از این‌که یک سیم افشان هادی با عیار مس بیشتر از 99% خریداری کرده‌اید، سر سیم را لخت کنید و با فندک بسوزانید. تارهای هادی اگر آلومینیومی باشند، به‌راحتی براثر حرارت ذوب می‌شوند و می‌ریزند. اگر عیار مس تارهای سیم بالا باشد، با حرارت فندک هیچ اتفاقی برای آنها نمی‌افتد.

جمع‌بندی

سیم افشان از جمله پرکاربردترین انواع سیم در صنایع مختلف به‌ویژه برق‌کشی داخلی ساختمان می‌باشد. این سیم که به سیم نرم نیز معروف است، هم برای نصب ثابت و هم برای مصارف متحرک کاربرد دارد. سیم‌های افشان با استاندارد با علامت ISIRI روی آنها مشخص می‌شوند. همچنین، علامت NYAF روی سیم، نشان می‌دهد که آن سیم از نوع افشان است.